اختلافات بیمه ای که معمولا بین بیمه گر و بیمه گذار به وجود می آیند، همچون دیگر پرونده های حقوقی از پیچیده گی های زیادی برخوردار هستند. به همین دلیل افراد عادی براحتی نمی توانند از پس دعاوی بیمه بدون حضور وکیل بیمه برآیند. اما وکیل بیمه، با توجه به داشتن تسلط بالا در فنون مذاکره، داشتن علم و اطلاعات جامع حقوقی و تجارب بالایی که در دعاوی مرتبط با بیمه کسب کرده است، به راحتی می تواند از پس پیچیده ترین پرونده های دعاوی بیمه برآید.
در این مبحث ما تصمیم گرفته ایم به ضرورت داشتن وکیل بیمه در اختلافات مرتبط با بیمه در زمینه های مختلف سخن بگویم.
وکیل بیمه کیست؟
از آنجایی که شاخه بیمه پر برگ و بال بوده و شامل زیر مجموعه های زیادی هست دعاوی آن نیز از گسترده گی و پیچیده گی های زیادی برخوردار می باشد. وکیل بیمه فردی هست که با تمامی زیر مجموعه های شاخه بیمه و قوانین مرتبط با آنها آشنایی داشته و در هنگام بروز اختلاف بین بیمه گر و بیمه گذر با تسلط بالا براحتی قادر به دفاع از حق موکل خود می باشد.
علاوه بر موارد گفته شده وکیل بیمه به دلیل سروکله زدن با پرونده مختلف، مرتبط با بیمه بر تمامی بخشنامه ها، تبصره ها، و مقرارت حاکم بر بیمه کشور شناخت کامل دارد. بنابراین برخلاف افراد عادی که هیچ اطلاعی از پیچ و خم های حقوقی و قانونی حاکم بر کشور ندارند، براحتی می توانند تشخیص دهند برای رفع مشکل و اختلاف به وجود آمده رجوع به کدام مرجع قانونی لازم هست. آیا باید پرونده جهت رفع اختلاف به مراجع قضایی سپرده شود و یا اینکه نه اداره بیمه قادر هست اختلاف به وجود آمده بین طرفین را رفع کند.
بطور کلی وکیل بیمه یک شخص متخصص و ماهر در حوزه امور بیمه کشور می باشد و دارای تجربه کافی در این زمینه هست.
وکیل بیمه نیز همچون خود بیمه می تواند در موارد جزئی تر از زیر مجموعه های زیادی تشکیل گردد. به عنوان مثال وکیل بیمه تامین اجتمایی، وکیل بیمه خودرو، وکیل بیمه شخص ثالث، وکیل بیمه حمل و نقل، وکیل بیمه کار و غیره همه جزئی از زیر مجموعه های وکیل بیمه محسوب می شوند. یک وکیل بیمه ماهر قادر هست در همه زمینه های بیمه فعالیت کند. البته ناگفته نماند که قانوناً منعی برای قبول پرونده وجود ندارد. ولی بر اساس تخصص و تجربه ممکن هست برخی از وکلا فقط در زمینه ای خاص، مثل وکیل بیمه تامین اجتمایی و یا وکیل بیمه خودرو پرونده وکالت قبول کنند.
بیمه چیست؟
بیمه یک نوع عقد لازم و عهدی هست که بین اشخاص حقیقی و یا حقوقی منعقد می شود و تعهدی را برای یک طرف عقد یا طرفین عقد ایجاد می کند. به موجب عقد بیمه یک طرف متعهد می گردد در قبال دریافت وجوهی از طرف مقابل در صورت وقوع حوادثی که منجر به زیان و ضرر می شود او را حمایت کرده و خسارت وارده را جبران نماید.
در اصطلاحات حقوقی امور بیمه به طرفی که وجه را دریافت می کند و متعهد به حمایت از طرف دیگر می شود بیمه گر، و طرف دیگر را که وجه را پرداخت می کند بیمه گذار و وجه پرداختی از طرف بیمه گذار را حق بیمه و چیزی را که بیمه می کنند موضوع بیمه می خوانند.
بیمه گر و بیمه گذار چه وظایفی در قبال یکدیگر دارند؟
بیمه گذار می تواند شخص حقیقی و یا حقوقی باشد که موظف هست در موعد مقرر منطبق با قرارداد بیمه حق بیمه را به بیمه گر بپردازد. در صورتی بیمه گذار به تمام تعهداتش در قرارداد بیمه پایبند نباشد و حق بیمه را در موعد مقرر پرداخت ننماید، نمی تواند از بیمه گر انتظار حمایت داشته باشد. همچنین قانون نیز در این باره هیچ حق و حقوقی برای او قائل نیست زیرا به تعهداتش مطابق با قرارداد عمل نکرده است.
در مقابل بیمه گذار بیمه گر قرار دارد. معمولا بیمه گر شامل شرکت های بیمه هست و موظف هست مطابق با قرارداد بیمه ضرر و زیان های وارده به موضوع بیمه را در اثر حوادث مختلف جبران کند.
هرگاه بیمه گر از وظایف مقرر شده بر او در قرارداد بیمه تخطی کند، بیمه گذار می تواند بر علیه او در محاکم قانونی طرح دعوی کرده و از حق و حقوقش دفاع کند. اما همانطور که گفتیم؛ این امکان تنها در صورتی برای او فراهم هست که او نیز پایبند تعهدات خود باشد.
در کشور ما چند نوع بیمه وجود دارد؟
بی شک همه ما می دانیم که بیمه ها دارای انواع و اقسام مختلف بوده که هر کدام از آنها دارای کاربردهای مختص به خود می باشند. در یک تقسیم بندی کلی می توان انواع بیمه در کشور ما را به سه دسته تقسیم کرد که این سه دسته عبارتند از: بیمه اشخاص، بیمه اموال، بیمه مسئولیت.
۱) بیمه اشخاص:
این نوع بیمه همانطور که از عنوانش مشخص هست در رابطه با جان و سلامتی اشخاص بوده و شامل بیمه درمان، بیمه حادثه و بیمه عمر می گردد.
هر کدام از این گزینه ها نیز دارای زیر مجموعه هایی هستند که برخی از آنها به شرح زیر می باشند.
- بیمه درمان: تمامی دفترچه های بیمه قابل استفاده در مراکز درمان و بهداشتی در زیر مجموعه بیمه درمان قرار دارند. بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت دو مورد از مهمترین انواع بیمه درمان هستند. بیمه تامین اجتماعی یکی از تکمیل ترین انواع بیمه درمان می باشد که دارندگان آن از بیشترین امکانات نسبت به سایر موارد بهره مند هستند.
- بیمه حادثه: این نوع بیمه مشمول خسارات وارده بواسطه حوادث غیر قابل پیش بینی می شود.
- بیمه مسئولیت:
در این نوع بیمه هر فرد حقیقی و حقوقی در قبال ضرر و زیانی که به جان و سلامتی دیگران وارد می کنند مسئول بوده و باید خسارت وارد شده را جبران نمایند.
۲) بیمه اموال:
بیمه اموال بر عکس بیمه اشخاص در رابطه با اموال و دارای افراد هست که شامل بیمه خودرو و شخص ثالث، بیمه آتش سوزی، بیمه حمل و نقل کالا و بیمه مهندسی است.
۳) بیمه مسئولیت:
این نوع بیمه، مسئولیت افرا در برابر موضوعات گوناگون را در بردارد و همانند بیمه اموال دارای ۴ دسته به قرار زیر هست.
- بیمه مسئولیت عمومی:
منظور از بیمه مسئولیت عمومی، مسئولیت نهادهای دولتی از قبیل بیمه مسئولیت شهرداری ها و بیمه مسئولیت مدیران مراکز آموزشی و موارد مشابه هست. - بیمه مسئولیت حرفه ای:
این نوع بیمه مسئولیت افراد در قبال حرفه آنان را دربردارند که برخی از آنها عبارتند از؛ بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان، بیمه مسئولیت حرفه ای مهد کودک، بیمه مسئولیت حرفه ای شهر بازی و غیره. - بیمه مسئولیت تولید کنندگان کالا:
این نوع بیمه، بیمه ناشی از تولید هست - بیمه مسئولیت کارفرمایان در قبال کارکنان شان
قانون بیمه کشور ما شامل چه اوصولی هست؟
طبق استنباطی که از قوانین حاکم بر بیمه کشور ما بدست می آید اصول بیمه شامل: اصل جانشینی، اصل غرامت، اصل منع تعهد بیمه، اصل حسن نیت می باشد. در ادامه مطالب سعی می کنیم هر کدام از اصول نام برده را به صورت مجزا مورد بررسی قرار بدهیم.
۱) اصل جانشینی:
این اصل به معنی جانشین شدن بیمه گر به عنوان قائم مقام بیمه گر در مقابل اشخاصی که مسئول وقوع حادثه هستند می باشد. بنابراین اگر بیمه گذار مرتکب عملی شود که خلاف مفاد عقد بیمه می باشد در مقابل بیمه گر مسئول می باشد.
به عبارت دیگر هرگاه عوامل طبیعی و فورس ماژور موجب خسارت وارده به موضوع بیمه نباشد، مقصر و مسبب خسارت یک شخص حقیقی و حقوقی باشد، بیمه گر می تواند به قائم مقامی از طرف بیمه گذار جهت دریافت خسارت به همان شخص حقیقی و حقوقی مراجعه کند.
لازم به ذکر هست که حق و حقوق بیمه گر مطابق با همان میزانی هست که به بیمه گذار پرداخته است. بنابراین هرگاه محاکم مبلغی بیشتر از آن چیزی که بیمه گر به بیمه گذار پرداخته است تعیین کند، مبلغ مازاد متعلق به بیمه گذار می باشد.
علاوه بر این مواردی که مبلغ بیمه کافی نباشد، تعهد بیمه گر دارای فرانشیز باشد و قاعده نسبی در حق بیمه اعمال شده باشد بیمه گذار نیز می تواند به صورت مستقیم به مسئول حادثه مراجعه کند.
اگر مسبب خسارت وارده به موضوع بیمه، بیمه گذار باشد، تکلیف چیست؟
بعضی از افراد به قصد فریب بیمه گر و دریافت خسارت از شرکت بیمه اقدام به ایراد خسارت به موضوع بیمه می کنند. در صورتی که محرز گردد خود بیمه گذار عامل و مسبب خسارت به موضوع بیمه است دیگر بیمه گر هیچ تعهدی در قبال پرداخت خسارت وارده به بیمه گذار ندارد.
عقد بیمه از لحاظ حقوقی دارای چه اوصافی می باشد؟
لازم به ذکر هست که عقد بیمه یک قرارداد حقوقی می باشد به همین دلیل شامل اوصافی حقوقی است و این اوصاف شامل موارد زیر می باشد.
- عقد بیمه یک عقد لازم می باشد
- قرارداد عقد بیمه جزو قراردادهای الحاقی می باشد.
- عقد بیمه یک عقد استمراری محسوب می شود.
لازم بودن عقد بیمه:
بر اساس تعریف عقد لازم در حقوق مدنی کشور ما، عقد لازم عقدی هست که بر اساس آن هیچکدام از طرفین عقد حق ندارند قرار داد عقد را فسخ کنند و در صورت فسخ کردن، عمل آنها فاقد اعتبار بوده و عقد همچنان با همان ماهیت اولیه دارای اعتبار هست. در عقد لازم حق فسخ قرارداد فقط تحت یکی سری شرایط خاص امکان پذیر هست.
بنابراین شرایط حاکم بر عقد لازم، بر عقد بیمه نیز حاکم بوده و هیچ کدام از طرفین حق فسخ یکطرفه عقد را قانوناً ندارند مگر تحت شرایطی خاص.
الحاقی بودن قرارداد بیمه:
عقد الحاقی به این معنی می باشد که طرفین حق چانه زدن برای تعیین شرایط آن را ندارد. به عبارت دیگر در عقد الحاقی یک طرف، که دارای برتری نسبی، نسبت به طرف مقابلی می باشد شرایط عقد را تعیین می کند و طرف دیگر در صورتی که مفاد قرارداد را قبول داشته باشد او را بدون هیچ قید و شرطی قبول می کند.
لازم به ذکر هست که شرایط و قوانین حاکم بر بیمه کشور ما طبق قوانین و مقررات و آیین نامه های شورای عالی بیمه هست که اشخاص و شرکت های بیمه اجازه ندارند قرداد عقد بیمه را خارج از قوانین موجود در شورای عالی بیمه تنظیم نمایند.
استمراری بودن عقد بیمه:
عقد استمراری عقدی هست که به طور مستمر در طول زمان ادامه دارد و تعهد طرفین مختص به یک لحظه و به صورت آنی نیست. عقد بیمه نیز یک عقد مستمر بوده و تعهد طرفین این عقد در طول زمان جریان دارد. به عبارت دیگر بیمه گر در صورت وقوع حوادث و ضرر دیدن موضوع بیمه در طول زمان، موظف به جبران خسارت وارده هست. همچنین بیمه گذار نیز موظف هست به طور مرتب در زمان های مقرر شده حق بیمه را به بیمه گر بپردازد.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوای بیمه ای کیست؟
در عقد بیمه نیز همچون دیگر عقود، ممکن هست اختلافاتی بین طرفین به وجود بیاید. بر اساس قوانین موجود در آیین دادرسی مدنی دادگاه صالح جهت رسیدگی به اختلافات بین بیمه گذار و بیمه گر دادگاه عمومی انقلاب، محل اقامت شرکت بیمه می باشد. البته تحت شرایطی می توان دعاوی بیمه را در دادگاه محل وقوع حادثه نیز مطرح کرد.
در برخی موارد شرکت بیمه دارای شعب متعدد هست که در چنین مواردی اختلافات ناشی از عقد بیمه در دادگاهی اقامه می شود که، محل اقامت شعبه عقد بیمه در آن منعقد شده است.
ضرورت اخذ وکیل بیمه در دعاوی بیمه
همانطور که گفتیم وکیل بیمه یک شخص متخصص در حوزه امور بیمه کشور هست. بنابراین دارای قدرت تشخیص بالا در مسائل مرتبط با این موضوع می باشد و به راحتی قادر هست از موکل خود دفاع کرده و حق او را بگیرد.
مهمتر از همه داشتن وکیل بیمه به همراه خود در دعاوی امور بیمه، موجب کاهش هزینه ها و صرفه جویی در وقت می گردد.
اکثر وکلای بیمه به صورت کلی و تخصصی در بخش های مختلف حوزه بیمه کسب تجربه کرده اند. بنابراین فرقی نمی کند که دعوای موضوع بیمه چیست، وکیل بیمه در همه موضوعات بیمه سررشته دارد. از طرف دیگر دانش حقوقی را نیز به صورت کامل در دانشکده های حقوقی و سایر مراکز معتبر آموزشی فرا گرفته اند. بنابر این فارغ از اینکه مشکل و اختلاف در کدام بخش و حوزه می باشد، قادر به وکالت و هدایت پرونده مورد نظر چه در مراجع قضایی و چه در ادارات بیمه هستند. به عنوان مثال یک وکیل بیمه، قادر هست، به عنوان وکیل بیمه تامین اجتمایی، وکیل بیمه خودرو، وکیل بیمه شخص ثالث و غیره در مراجع صالح به وکالت از شما طرح دعوای کند.